[Kịch bản 101] #Phần_Mở_Đầu : Viết kịch bản không cần học ?

Biên kịch vốn được xem như người sáng tạo đầu tiên của bộ phim, và kịch bản là xương sống, chỉ dẫn giúp đạo diễn, diễn viên và đội ngũ kỹ thuật nắm được nội dung cũng như kết cấu của bộ phim mà họ sẽ tham gia thực hiện. Tuy nhiên, trong thời kỳ “người người làm phim, nhà nhà làm phim” như hiện nay, vai trò của kịch bản đang dần bị xem nhẹ, nhất là khi không có tiêu chuẩn, quy định chung đối với kịch bản và cách trình bày kịch bản phim.

Làm phim cũng như xây nhà, trong đó kịch bản là bản vẽ kỹ thuật. Nếu bản vẽ sai lệch, ngôi nhà xây lên sẽ xiêu vẹo, méo mó, kỳ dị. Cũng như vậy, nếu một kịch bản được viết không tốt, thì dù đạo diễn, diễn viên và đội ngũ kỹ thuật có giỏi đến đâu, thì cũng không thể tạo ra một bộ phim hay được.

Kể từ khi bắt đầu học cách viết kịch bản, rồi mày mò tự viết những kịch bản đầu tiên, đến khi thành lập nhóm biên kịch và bắt đầu kiếm sống bằng công việc ghostwriter, tôi chưa từng được học qua bất kỳ một khóa đào tạo biên kịch nào, cũng như chưa từng được bất kỳ ai hướng dẫn một cách cụ thể, trực tiếp về cách viết kịch bản. Hầu như 40% kiến thức tôi có được là từ những cuốn sách giáo khoa cũ kỹ, 20% từ việc xem phim, 30% từ việc tự viết kịch bản – tự làm phim và chỉ 10% là từ vài ba buổi học kỹ thuật nền tảng. Cũng chính vì vậy, tôi rất coi trọng kỹ thuật, vì tôi tin rằng, việc nắm vững kỹ thuật, là một lợi thế giúp tôi có thể viết kịch bản tốt hơn.

Trong suốt một khoảng thời gian dài, tôi có cơ hội gặp gỡ, tiếp xúc và trò chuyện cùng với hàng chục, hàng trăm người tự nhận là biên kịch, đạo diễn, hay có ước mơ trở thành biên kịch, đạo diễn. Có thời gian, tôi đón nhận và hướng dẫn cho hơn chục người muốn trở thành biên kịch. Mãi về sau, tôi mới nhận ra, trong số hàng trăm người đó, phần lớn không xứng đáng trở thành một biên kịch. Hầu hết những người đó đều có một điểm chung: họ muốn trở thành biên kịch, nhưng họ không muốn học cách viết kịch bản. Đối với phần lớn những người họ, viết kịch bản chỉ đơn thuần là viết, họ đã bỏ ra 12 năm ngồi trên ghế nhà trường để viết rồi, vậy thì đâu cần phải dành thêm nhiều thời gian để học viết nữa. Nhiều người trong số họ, tin rằng họ có thể kiếm được tiền bằng công việc biên kịch, mà không cần phải học. Đáng buồn thay, giữa thời buổi bùng nổ các chương trình giải trí như hiện nay, khi mà bất kỳ ai chỉ cần có thể gõ bàn phím đều có thể ngồi vào chiếc ghế biên kịch, thì niềm tin sai lầm của họ lại trở thành điều đúng đắn.

Có khá nhiều người từng đề nghị tôi hướng dẫn họ cách viết kịch bản phim. Tôi cũng đã từng hướng dẫn, giúp đỡ hàng chục người biết cách viết kịch bản, dù phần lớn họ cắt liên lạc với tôi ngay sau khi học xong bài đầu tiên, số khác thì bỏ đi sau vài tháng, và chẳng ai trong số họ trở thành biên kịch dẫu cho đến thời điểm này, mỗi ngày, họ đều rên rỉ khắp nơi rằng biên kịch là ước mơ của họ.

Đến bây giờ, đôi khi, tôi vẫn bắt gặp những bạn trẻ lang thang khắp các diễn đàn hỏi về cách viết kịch bản mà không được hồi đáp. Đến bây giờ, tôi vẫn thấy những biên kịch có thâm niên nhưng thiếu kiến thức trầm trọng đưa ra những chỉ dẫn sai lệch, ngô nghê cho những biên kịch trẻ mới vào nghề. Điều này thật đáng thất vọng.

Ngày nay, không quá khó để bạn có thể tìm thấy những khóa học viết kịch bản cấp tốc, với giá cả phải chăng, đi kèm với voucher giảm giá khủng vô cùng hấp dẫn mọc lên như nấm. Nhưng rất khó để bạn có thể tìm ra một kịch bản hay được viết ra bởi những người đã dạy và học trong những lớp đó. Thật thất vọng là, hầu hết những người học viết kịch bản cấp tốc đó, với tấm chứng chỉ trên tay, họ không hề biết cách viết kịch bản. Đáng thất vọng hơn là, họ không thực sự được học viết kịch bản một cách đúng đắn.

Khi tôi bắt đầu biên soạn cuốn “Sổ tay biên kịch” cách đây 3 năm, mục đích của chúng là trở thành tài liệu hướng dẫn, giúp các thực tập sinh và biên kịch làm việc cùng tôi có thể nắm được những kiến thức cơ bản của kỹ thuật viết kịch bản một cách nhanh chóng và hiệu quả nhất. Sau khi tôi quyết định giải tán nhóm biên kịch vì không thể tìm được đủ nhân lực mà tôi mong muốn, những tài liệu, bài viết này đã bị bỏ xó. nhưng, với sự khuyến khích của bạn bè, tôi quyết định sẽ biên soạn lại, và chia sẻ chúng thông qua trang blog này, với tên gọi mới: Kịch bản 101.

Những bài viết này không dạy bạn cách trở thành biên kịch, cũng không dạy bạn cách viết ra những kịch bản tuyệt vời. Những bài viết này, đơn thuần chỉ là những ghi chép, tóm lược của người biên soạn dựa trên những tài liệu có sẵn và kinh nghiệm cá nhân, nhằm tổng hợp và tóm tắt ngắn gọn những kiến thức, kỹ thuật cơ bản để viết ra một kịch bản phim.

Nắm được kỹ thuật viết kịch bản không có nghĩa là bạn sẽ nghiễm nhiên trở thành biên kịch. Nhưng một biên kịch mà không hề nắm vững kỹ thuật viết kịch bản thì… một người như vậy có xứng đáng được gọi là biên kịch?

©yooribae