Cổ nhân có câu: “Vạn sự khởi đầu nan”. Với người làm phim muốn bắt đầu dự án phim đầu tay, một trong những vấn đề gian nan nhất chính là làm sao có đủ tài chính cho bộ phim của mình. Các nhà đầu tư, các quỹ văn hóa luôn ưu tiên cho đạo diễn đã làm ít nhất một phim trước đó; và từ đây người làm phim bị rơi vào vòng lặp vô tận: Muốn làm phim thì phải có tiền đầu tư, muốn nhận được tiền đầu tư thì phải có phim, mà muốn có phim thì phải có tiền… Cứ như thế, nhiều người làm phim đành cất đứa con tinh thần của mình vào ngăn tủ, bởi không có mấy ai nói với họ rằng:
BẠN CÓ THỂ TRỞ THÀNH NHÀ ĐẦU TƯ CỦA CHÍNH MÌNH
Mọi người thường bảo, làm phim là một ngành đầu tư tốn kém và mạo hiểm. Để làm ra một bộ phim, chưa bàn đến chất lượng ra sao, đòi hỏi rất nhiều nhân sự, thiết bị, thời gian và tiền bạc. Chính vì vậy, hầu hết người làm phim phải tìm kiếm các nguồn tài trợ, đầu tư để có thể hiện thực hóa tầm nhìn của mình. Dù vậy, không phải lúc nào bạn cũng có thể gặp được nhà đầu tư thiên thần sẵn sàng đổ cả gia tài cho bạn làm “nghệ thuật”. Hoặc có khi, bạn có một ý tưởng, một câu chuyện mà bạn muốn kể ra, nhưng không ai muốn đầu tư cho câu chuyện đó. Lúc này, bạn bắt đầu cảm thấy bế tắc, đúng không?
Tuy nhiên, có một sự thật mà bạn không biết, đó là mọi nhà làm phim lớn trên thế giới đều bắt đầu từ những phim có kinh phí thấp hoặc cực thấp. Có phim nổi tiếng, có phim không. Nhưng làm phim kinh phí thấp là cơ hội thực tế nhất để bạn có tác phẩm, dù có thể không ai xem.
5 BÍ QUYẾT LÀM PHIM KINH PHÍ THẤP
1. Phát huy thế mạnh
Một khi quyết định làm phim với kinh phí thấp hoặc cực thấp, hãy hiểu rằng bạn không thể kiểm soát hết mọi thứ trong quá trình sản xuất. Vậy nên, việc đầu tiên cần làm, là xác định xem bạn đang có những gì và hãy làm phim với những gì bạn có. Nếu bạn không giỏi trong việc chỉnh màu phim, hoặc không có đủ tiền để thuê người làm chỉnh màu cho phim, bạn có thể quay phim trắng đen. Khi đó bạn chỉ cần phải lo về độ tương phản giữa hai vùng sáng – tối. Nếu bạn không có nhiều tiền thuê ống kính, bạn có thể lựa chọn sử dụng ống kính zoom hoặc chỉ dùng một tiêu cự nhất định cho cả phim. Nếu bạn kể chuyện tốt ở mảng phim tình cảm, đừng dại dột làm phim kinh dị. Hiểu được bản thân mạnh chỗ nào, yếu ở đâu, để lựa chọn câu chuyện và cách kể phù hợp trong tầm kiểm soát của bạn.
Một vấn đề khác cần lưu ý: Lựa chọn khung giờ quay hợp lý. Nếu bạn không đủ tiền thuê đèn, hãy quay phim vào ban ngày, sử dụng máy quay cỡ nhỏ, đặt nhân vật gần nơi có nguồn sáng, hoặc quay ngoài trời… Nếu không đủ chi phí cho nhân sự và ánh sáng, hãy hạn chế quay đêm.
Bên cạnh đó, bạn cũng cần xác định cụ thể rằng bạn có thể chi ra bao nhiêu tiền để làm phim này. Bạn cũng cần phải lên kế hoạch thật kỹ càng trước ngày bấm máy. Đồng thời, bạn cũng cần phải tỉnh táo trước những đề xuất liên quan đến vấn đề tiền bạc từ đội ngũ làm phim. Không phải tất cả mọi ý kiến đều vì lợi ích của phim. Chẳng hạn, một số quay phim thích sử dụng máy quay và ống kính đắt tiền, bảo rằng phải quay những máy đó hình ảnh mới đẹp. Không hẳn thế. Hình ảnh đẹp hay không phụ thuộc vào năng lực của người quay nhiều hơn là vào máy. Hãy ghi nhớ rằng, phải luôn trung thành với câu chuyện. Khán giả không quan tâm bạn quay phim bằng máy gì, họ chỉ quan tâm đến cách mà bạn kể chuyện cho họ xem có hấp dẫn hay không. Nếu buộc phải chi, hãy chi tiền trả cho diễn viên có kinh nghiệm và bối cảnh phù hợp, hơn là thuê máy quay ARRI chuẩn Hollywood kèm set lens anamorphic chỉ để quay hai diễn viên diễn đơ thoại vấp trong một bối cảnh sơ sài, cẩu thả.
2. Tự làm thiết bị quay
Phim ít tiền không có nghĩa hình ảnh phải xấu. Thực tế thì bố cục khung hình không liên quan gì đến giá thành của máy quay cả. Bạn vẫn có thể sử dụng kỹ thuật quay chuẩn điện ảnh như phim bom tấn chỉ với những thiết bị quay giá rẻ, thậm chí là với trang thiết bị quay tự chế. Bạn có thể sử dụng đèn bàn học hay tự chế đèn LED theo hướng dẫn trên mạng để tăng cường ánh sáng cho cảnh quay. Bạn có thể chế dolly từ ván trượt, chế chân đèn từ ống nước, dùng giấy gói bánh in thay cho những tấm filter màu… Chẳng ai quan tâm bạn sử dụng thiết bị gì, miễn là nó hiệu quả. Bạn có thể tự học cách dựng phim và chỉnh màu bằng phần mềm Davinci Resolve, Adobe Premiere Pro, hay thậm chí bằng Capcut for PC, nếu không thể nhờ ai đó biết về hậu kỳ hỗ trợ.
3. Góc nhìn của riêng bạn
Cách tốt nhất để tăng chất lượng cho bộ phim của bạn là tạo ra một phong cách, một góc nhìn xuyên suốt cả phim. Một đạo diễn hình ảnh mà tôi quen từng nói rằng: “Phim thể hiện góc nhìn của đạo diễn”. Là người làm phim, bạn cần tìm ra phong cách thể hiện cho bộ phim mà bạn đang thực hiện, bằng-hình-ảnh. Bạn có thể quay cả bộ phim với tông trắng đen, quay cả phim với một ống kính, một tiêu cự duy nhất, quay phim với cú máy dài, hay chỉ dùng những cú máy tĩnh. Thậm chí, một phim quay bằng điện thoại cũng có thể là điểm nhấn cho dự án.
Cần lưu ý rằng, nếu có thể, hãy cố gắng sử dụng một loại máy quay duy nhất cho cả bộ phim. Mỗi loại máy quay có thông số màu sắc khác nhau. Nếu một phim được quay bằng nhiều loại máy khác nhau, đến từ nhiều hãng khác nhau, chất lượng và màu sắc của hình ảnh sẽ không đồng bộ. Điều này sẽ khiến việc hậu kỳ trở nên cực kỳ khó chịu và phim làm ra sẽ có phần nhìn trông rất nghiệp dư.
Điều này không có nghĩa là bạn phải cố gắng quay y hệt như phim bom tất Hollywood. Có rất nhiều cách để phần hình ảnh trong phim của bạn nhìn điện ảnh hơn mà vẫn phù hợp với câu chuyện. Nhiệm vụ của bạn là phải tìm ra phong cách của riêng mình.
4. Câu chuyện quy mô nhỏ
Một bộ phim có kinh phí nhiều đến mức nào phụ thuộc phần lớn vào cách mà kịch bản phim đó được viết. Một phim đầy rẫy những cảnh cháy nổ, bắn nhau, kỹ xảo như Avatar hay Transformer trông ngầu đó; nhưng nếu bạn chỉ mới học làm phim, hoặc không có tiền, thì bạn cần phải thực tế hơn. Hãy viết một câu chuyện nằm trong tầm khả năng bạn có thể sản xuất được một cách hiệu quả. Cách dễ nhất để phá hỏng dự án là cố gắng thực hiện một câu chuyện có quy mô lớn hơn quá nhiều so với mức ngân sách có sẵn.
Cách tốt nhất để làm ra một bộ phim trọn vẹn với kinh phí thấp là bắt đầu bằng một câu chuyện ở quy mô có thể sản xuất được. Tất nhiên, việc tính toán sao cho hạ thấp chi phí sản xuất mà không ảnh hưởng đến chất lượng kịch bản chưa khi nào là chuyện dễ dàng. Bạn có thể thử vài cách phổ biến, như thu gọn số lượng bối cảnh, giới hạn ekip vừa đủ, gọn nhẹ, điều chỉnh các mảng miếng trong kịch bản cho ngắn gọn, súc tích hơn, xây dựng truyện phim ở những bối cảnh mà bạn có thể mượn quay miễn phí hoặc thuê với giá rẻ…
5. Nắm vững cơ bản trước khi sáng tạo
Như nhiều loại hình nghệ thuật khác, bạn có thể tự do thể hiện, diễn đạt bộ phim theo cách bạn muốn. Nhưng hãy nhớ rằng, bạn phải luôn bám vào cơ bản, nắm vững mọi nguyên tắc, quy trình trước khi trở nên quá tham vọng. Hãy đảm bảo bạn chọn được diễn viên phù hợp với nhân vật và có khả năng thoại tốt, đảm bảo rằng bạn có thể tạo ra những cảnh quay hấp dẫn, tìm được những bối cảnh nhìn chân thật; và quan trọng nhất là có trong tay một kịch bản với nội dung ấn tượng, thông điệp mạnh mẽ. Nếu không đảm bảo được những yếu tố cơ bản nhất, bộ phim chắc chắn sẽ thất bại, cả khi phim có được quay ở bối cảnh đẹp nhất thế giới hay nhồi nhét vô vàn kỹ xảo lạ mắt. Tập bò trước khi tập chạy, lời dạy của cổ nhân và chúng ta không bao giờ được phép quên.
Tạm kết
Làm phim kinh phí thấp là một chủ đề luôn bị né tránh trong giới làm phim ở Việt Nam. Nếu được lựa chọn, chẳng ai muốn dấn thân vào lĩnh vực làm phim kinh phí thấp cả. Làm phim với mức ngân sách tiêu chuẩn, lương thưởng đầy đủ, thiết bị hiện đại, quy trình chuẩn mực mang lại cảm giác an toàn và thoải mái hơn đối với người làm phim. Thế nhưng, nhìn vào tỷ lệ thành công của phim chiếu rạp Việt Nam vài năm vừa qua, bạn sẽ nhận ra sẽ rất khó khăn để thuyết phục nhà đầu tư tiếp tục đổ tiền vào những dự án “bom tấn” như trước. Ngay cả những hãng phim lớn cũng đang chật vật tìm nguồn đầu tư, liệu cơ hội nào cho những nhà làm phim độc lập non trẻ? Các nhà làm phim hàng đầu thế giới đều khuyên rằng: “Nếu muốn học cách làm phim, hãy làm phim”. Và cách nhanh nhất để bạn có thể làm ra bộ phim của riêng mình, dù ngắn hay dài, đó là học cách làm phim với kinh phí thấp và cực thấp.
©yooribae
Leave a Reply